Kidney Health and Diseases
Kidney Diseases
What are Kidney Diseases?
The kidneys are located behind the abdominal cavity, just below the rib cage, on either side. The kidneys not only filter the blood fluid coming to the tissues thanks to their intense blood circulation, and ensure that harmful substances are excreted through the urine, but also ensure that the excess water and minerals in the blood are removed from the body. In this sense, it is responsible for the production of urine and forms the basis of the excretory system through the urinary tract.
Kidney is responsible for maintaining ideal blood levels by evaluating different parameters of blood such as pH, pressure, electrolyte balance, protein amount during urine production. In this respect, the functions of the kidney directly affect the physiological balance of the rest of the body’s systems and ensure the maintenance of body health. Again, the kidneys are the production center of hormones such as erythropoietin, which triggers the production of blood cells, and active form of vitamin D, one of the main regulators of bone metabolism.
Kidney diseases; It occurs as a result of disruption of the mechanisms related to the above-mentioned functions of the kidneys. In this sense, a wide range of kidney health-related problems can be seen. Diseases may be limited to the blood vessels of the kidneys, or they may focus on different regions such as kidney tissue, urinary tract, and the hormone production systems of the kidney.
As a result of kidney diseases, changes may occur in the morphological features of the kidneys such as size and shape, blood levels of harmful substances such as urea, which the kidney is responsible for removing from the body, may increase, protein leakage may be observed with the urine of blood proteins whose levels should be maintained in the blood, or a decrease in kidney-derived hormone levels may be experienced.
What Symptoms Can Kidney Diseases Cause?
In conditions where the kidneys are functioning properly, when people consume an average of 2 liters of fluid, they produce urine in the range of 0.8 to 2 liters per day. This range can be reduced to 500 liters or increased to 2500 liters in extreme conditions. Apart from these values, the amount of urine may indicate certain health problems. Again, urine is produced in the density, clarity and color determined by studies.
Again, since a healthy kidney regulates the levels of substances in the blood to be within the required range, each substance in the blood is expected to be detected within the reference ranges determined by scientific research. In this sense, blood pH is between 7.35 and 7.45; blood pressure is determined as an average of 120/80 mmHg. Blood creatinine level, urea level, known clinically as kidney function test; The blood levels of minerals such as sodium, potassium, chlorine, calcium and phosphorus are within specified ranges.
With the healthy realization of the physiological mechanisms related to the hormones produced by the kidney, the cell elements in the blood are preserved at the desired levels; the bones that make up the skeletal system have sufficient mineral content and are strong; blood calcium and phosphorus levels are at the required level.
What Diseases Can Be Seen in the Kidneys?
In cases where kidney diseases are suspected, the patient is referred to Nephrology, the department of kidney diseases. In this section, the nephrologist, a doctor of kidney diseases, takes care of the patient. There is a wide variety of kidney disease in the clinic. In this article, frequently encountered diseases are mentioned.
According to the affected tissues, diseases with different clinical features and mechanisms may occur. In this regard, the most common kidney diseases in the community can be summarized as follows:
Chronic Kidney Disease
The most common kidney disease is chronic kidney disease or chronic kidney failure. It is usually seen as a result of tissue damage due to long-term health problems in the kidney tissue, as well as disruption and permanent regression of kidney functions. Hypertension and diabetes are among the most common causes in the community.
Vascular structures (glomeruli) that play a critical role in the kidney’s blood vessels to form urine by filtering are damaged by the effects of these diseases and lose their functions. As a result, the kidney does not produce enough urine and the blood levels of harmful substances that need to be removed from the body increase.
Acute Kidney Failure
Acute kidney failure is mentioned in cases where kidney functions decline rapidly due to factors such as chemicals, drugs, some diseases or physical trauma that can cause damage to the kidney tissue in a short time. Acute renal failure may be corrected by removing the cause of kidney damage. Although it does not cause permanent damage to kidney functions; If left untreated, it can develop into chronic kidney failure. The main problem here is that the glomeruli and urinary ducts responsible for urine production are damaged and temporarily lose their function.
Kidney Stones
Along the urinary tract with the pelvis region that connects the kidney with the urinary tract; Kidney stones may occur as a result of the condensation of the minerals in the urine content for various reasons and their precipitation and petrification on the tissues. Kidney stones can cause obstruction in the tissues and physically damage the urinary tract. Urine fluid that accumulates as a result of the blockage can become infected over time and result in serious urinary tract infections. Urine accumulated in long-term blockages can damage the kidney tissue and lead to kidney failure.
Urinary Tract Infections
Urinary tract infections occur when the tissues in the urinary tract are infected by bacteria, viruses or fungi. Urinary tract infections usually follow a bottom-up course. In this regard, while inflammation is often observed in the bladder tissue (cystitis); If left untreated, the infection may continue to spread upward and reach the kidneys. (pyelonephritis) Rarely, some infections that develop in the body can also directly enter the kidneys through the blood.
Polycystic Kidney Disease
As a result of mutation of some genes that are genetically obligatory for kidney development; kidneys may develop as cystic structures. These diseases, which result in the development of numerous cysts in the kidney tissue and in which some kidney functions are impaired, are called polycystic kidney disease. Different problems such as hypertension, bloody urine and increased kidney size may occur in polycystic kidneys. Symptoms of kidney enlargement include abdominal pain, swelling in the abdomen, feeling of fullness, nausea-vomiting, fever, sweating, and burning during urination.
Glomerulonephritis
Diseases that occur as a result of inflammation of the glomeruli, which are the specialized capillaries of the kidneys, as a result of various mechanisms are called glomerulonephritis. This group of diseases, also known as nephrotic and nephritic syndromes, occurs in the axis of various auto-immune and rheumatological diseases. It can cause health problems such as widespread body edema, hypertension, loss of protein in the urine, bloody urine and intravascular coagulation in patients.
What Symptoms Can Kidney Diseases Cause?
Because kidney-related health problems vary widely, various symptoms may occur in the clinical picture. In this direction, it is possible to encounter the following symptoms in kidney diseases:
Weakness – tiredness
· Blurring of consciousness
Widespread edema and swelling in the extremities, which are more common in the lower parts of the body, edema and swelling around the eyes due to lying position in the morning
Dryness, rash, discoloration or paleness of the skin
Change in urinary habits, frequent urination, getting up to urinate at night, urinating too much or too little
Blood in the urine, dark colored urine
Burning or pain when urinating
Pain in the lower back or lower abdominal quadrants
Loss of appetite, nausea-vomiting, diarrhea or constipation
Muscle and joint pain
Sexual dysfunction, sexual reluctance
In addition, people with various conditions or disorders increase the risk of developing kidney diseases. In this regard, people with the following characteristics are more likely to develop kidney disease than the rest of the population:
Those with chronic diseases that cause kidney damage such as hypertension, diabetes, lupus
Those with a family history of chronic kidney disease
· Elderly people
People of various ethnicities such as African, Hispanic, Asian
Which Methods Are Used in the Diagnosis of Kidney Diseases?
Various imaging and laboratory tests are used to evaluate, diagnose and monitor diseases developing in the kidneys during treatment. In this sense, the following methods provide very valuable data in the evaluation of kidneys:
Full Urinalysis
It is an assay in which the various minerals, proteins in the urine and the properties of the urine such as amount, color, microscopic imaging are examined. The values of urine produced by the kidneys can provide important data for some diseases.
Kidney Function Tests
In order to evaluate the blood filtering and urine production functions of the kidneys, parameters such as blood creatinine level, urea level and GFR value and blood electrolyte, mineral and pH values are examined. Especially in terms of the presence of diseases, the urea hazard limit has been determined as 6 – 25 mg/dl. Presence of urea above this value (BUN value) is remarkable in terms of kidney disease.
Ultrasonography and Computed Tomography
With imaging techniques such as ultrasound and tomography, kidney size, shape and tissue structure can be examined. In a healthy person, the kidneys are about the size of a fist, 10 to 12 cm long; bean shaped. Kidneys over this size can be defined as hypertrophy or kidney swelling.
Kidney Biopsy
Microscopic examination of kidney tissue may be necessary to reach a definitive diagnosis of diseases affecting the kidneys. For this, it is useful to take a piece from the kidneys by biopsy method and examine the result of treatment with various staining methods.
How to prevent kidney damage from diabetes?
•Based on treatment and prevention; is to keep blood sugar within normal or close to normal values.
• Target to prevent kidney damage; is to keep blood pressure below 130/80. This is provided with appropriate blood pressure medications. There are two preferred useful drugs; ACE-i and ARB. Keeping your blood pressure under control will also help you prevent or slow down the damage that may occur in your eyes, brain, nerve, heart and vascular system.
•Strictly adhere to your diet. Particular attention should be paid to the amounts and meal times of sugar, salt and proteins.
• Make sure to have your 3-month, 6-month and annual tests (microalbumin, creatinine level, HbA1c, urinalysis, blood sugar, cholesterol) and examinations as recommended by your doctor.
• Avoid using painkillers. Even if your kidneys are healthy, do not use any medication without consulting your doctor. If you have a disease that causes chronic pain, such as rheumatism, follow your doctor’s recommendations on how to treat it without damaging your kidneys.
• Do not smoke
• Consult your doctor without wasting time in cases such as pain or burning while urinating, going to the toilet frequently and at night, blurry or bloody urine.
Şeker Hastalığı ve Böbrek
Sık Sorulan Sorular
Böbrek hastalığının risk faktörleri, değiştirilebilenler ve değiştirilemeyenler olarak ikiye ayrılabilir. Değiştirilebilen risk faktörleri şunlardır:
Yüksek kan şekeri seviyeleri
Yüksek tansiyon
Artan protein alımı
Sigara içmek
Kan lipidlerinde artış (kolesterol ve trigliseridler)
Yüksek kilo
Değiştirilemeyen risk faktörleri şunlardır:
Yaşlılık
Diyabet hastalığının süresi
20 yaşın altında diyabet başlangıcı
Eşzamanlı retina hasarı (retinopati)
Genetik yatkınlık (ailede yüksek tansiyon ve böbrek hastalığı)
Kan şekeri, diyabette böbrek hasarını etkileyen önemli bir faktördür. Birçok uzun vadeli çalışmada, tip 1 diyabetli kişilerde erken yoğunlaştırılmış diyabet tedavisi ile yüzde 6,5 ila 7,5 (47,5 ila 58,5 mmol) uzun vadeli kan şekeri değerinin (HbA1c değeri) kısıtlı bir böbrek fonksiyonu riskini önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir. Diyabetli kişilerde ileri derecede böbrek hasarı olsa bile, iyi ayarlanmış bir kan şekerinin hastalığın seyri üzerinde olumlu bir etkisi vardır.
İyi bir kan şekeri ayarına ek olarak, tansiyonun etkili bir şekilde düşürülmesi de diyabetle ilişkili böbrek hastalığının ilerlemesini önemli ölçüde yavaşlatabilir. Yüksek tansiyon, böbrek hasarının hem tetikleyicisi hem de sonucu olabilir.
Albümin atılımının belirlenmesi
Böbrek hastalığına işaret edebilecek ilk belirtilerden biri, vücut proteini albümininin idrardan artmış atılımıdır (albüminüri). Böbrekler düzgün çalıştığında, albüminin çoğu kanda kalıp sadece çok küçük bir miktarı (1 litre idrar başına 20 miligramdan az) idrarla atılır. Bir litre idrarda 20 ila 200 miligram veya günde 30 ila 300 miligramlık bir albümin atılımında, mikroalbüminüriden söz edilir. Bir litre idrarda 200 miligram üzerinde veya günlük 300 miligram üzerindeki albümin değerleri makro albuminüri olarak adlandırılır.
Mikroalbüminüri, diyabetik böbrek hastalığının başlangıcının yanı sıra diyabetten bağımsız böbrek hastalığının bir göstergesi de olabilir. Artmış albümin atılımı ayrıca kardiyovasküler sistem gibi başka hastalıklara da işaret edebilir. Makroalbüminüri varsa, böbrek hastalığı olma ihtimali çok yüksektir.
Albümin atılımı, bir idrar örneği ile belirlenir – tercihen ilk sabah idrarı ile. İdrar yolu enfeksiyonları, ateş veya fiziksel efor gibi çeşitli faktörler idrardaki albümin konsantrasyonunu etkileyebileceğinden, genellikle birden fazla ölçüm yapılır. Bu durumda “3’te 2 kuralı” geçerlidir:
Art arda 2 idrar örneğindeki yüksek albümin seviyeleri, albüminüri kanıtı olarak kabul edilir.
Artmış bir albümin atılımı, art arda iki idrar örneğinde ölçülemiyorsa, albüminüri ekarte edilir.
İki idrar numunesinde albümin konsantrasyonu açısından farklı sonuçlar ortaya çıkıyorsa, üçüncü bir idrar numunesi analiz edilmelidir.
Genelde albümin atılımını kaydetmek için sabah idrarında albümin-kreatinin oranı da belirlenir. Uzmanlar, ayrıca sıklıkla albümin-kreatinin oranından (Albumin-Kreatinin-Ratio – AKR) bahseder. 3 ay içinde 2 üst üste yapılan ölçümde kreatin gramı başına 30 miligram albümin kreatin oranının tespit edilmesi, diyabetik nefropati varlığına işaret eder.
Böbrek filtrasyon hızının belirlenmesi
Böbrek hasarını gösteren başka bir parametre, azalmış böbrek filtrasyon hızının kanıtlanmasıdır. Glomerüler filtrasyon hızı veya kısaca GFR olarak da bilinen böbrek filtrasyon hızı, böbreğin filtreleme performansının bir ölçüsüdür. Filtrasyon hızı ne kadar düşükse, böbreklerde dakikada filtrelenen kan miktarı o kadar azdır.
Böbrek hasarının ilerlemesi ile böbreklerin filtrasyon oranı düşmeye devam eder ve özellikle oluşan diyabetik nefropati başlangıcında kısa süreliğine inisyal hiper filtrasyon yani artmış filtrasyon oranı oluşabilir.
Böbrek filtrasyon hızı, kreatinin klirensi veya matematiksel bir tahminle belirlenebilir. Kreatinin, kasın metabolik bir ürünüdür ve sadece böbrekler yoluyla atılır. Kreatinin klirensi, böbrekler tarafından kandan süzülen ve belirli bir süre içinde idrarla atılan kreatinin miktarının ölçümünü ifade eder.
Böbrek filtrasyon oranını matematiksel formüller kullanarak tahmin etmek, kreatinin klirensini belirlemenin hızlı ve güvenilir bir alternatifidir. Tahmini glomerüler filtrasyon hızını veya kısaca eGFR’yi hesaplamak için aşağıdaki parametreler gereklidir: hastanın kanındaki kreatinin seviyesi, cinsiyet, yaş ve vücut ağırlığı.
Daha fazla tanı
Böbrek hasarının, diyabet dışında bir nedenden kaynaklandığına dair bir şüphe varsa, tedaviyi yürüten doktor, tanıyı koymak için laboratuvar ve fiziki muayene yapar. Gerekirse, kesin bir açıklık getirmek için bir nefrolog görüşü de alınır.
Böbreklerin filtrasyon hızına göre, diyabette böbrek hasarının 5 farklı evresi ayırt edilir.
| Evreler | Tahmini Börek Filtrasyon Hızı (eGFR) [Mililitre/dakika/1,73 metrekare vücut yüzeyi] | |
| 1. Evre | Böbrek fonksiyon kaybı olmaksızın böbreklerdeki değişiklikler, ancak albümin atılımında artış (mikro veya makroalbuminüri) | 90 veya üstü |
| 2. Evre | Hafif fonksiyonel bozukluğu ve artmış albümin atılımı olan böbrek hastalığı (makroalbuminüri) | 60 – 89 |
| 3. Evre | Orta derecede fonksiyonel bozukluğa sahip böbrek hastalığıg | 30 – 59 |
| 4. Evre | Ciddi fonksiyonel bozukluğu olan böbrek hastalığı | 15 – 29 |
| 5. Evre | Kronik böbrek yetmezliği veya kalıcı böbrek fonksiyonu kaybı (kalıcı böbrek yetmezliği) | 15 altı |
Albümin atılımının artması ve böbrek fonksiyonunun kaybı da kardiyovasküler hastalıklar ve ölüm için bağımsız risk faktörleridir.
İyi bir kan şekeri yönetimi ve tansiyonun sıkı kontrolü, diyabetik böbrek hastalığının gelişmesini ve ilerlemesini önlemede veya geciktirmede en önemli faktörlerdir. Bu bilgilere dayanarak, Alman Diyabet Derneği terapötik bir hedef olarak uzun vadeli kan şekeri seviyesinin yüzde 7,0’ın altında (53 mmol/mol’ün altında) olmasını önermektedir. İstisnalar, düşük kan şekerini algılama bozukluğu (hipoglisemi) veya orta ve büyük boy damarlarda zaten hasarlar olan hastalardır. Onlarda HbA1c değeri, bireysel koşullar dikkate alınarak ilgili hekim tarafından belirlenmelidir.
Böbrek hastalığının mevcudiyetinde, şeker metabolizması üzerindeki farklı etki mekanizmaları ve olası yan etkilerinden ötürü her diyabet ilacı tedavide aynı derecede uygun olmayabilir. Birçok büyük ölçekli çalışmada, Gliflozin (SGLT-2 inhibitörleri) ve GLP-1 agonistlerinin aktif bileşenlerinin, böbrekler ve kardiyovasküler sistem üzerinde koruyucu etkileri gösterildi. Böylece, intolerans veya kullanımlarına engel başka faktörler yoksa, bunlar tedavi seçenekleri olarak ortaya çıkıyor.
Kan şekeri düşürücü ilaçlarda bulunan aktif madde sınıfları hakkında daha fazla bilgiyi, tip 2 diyabet ilaç tedavisi makalesinde bulabilirsiniz!
Tip 2 diyabetli kişilerde, oral antidiyabetik ilaçlar olarak adlandırılan kan şekeri düşürücü tabletlerin alımıyla, optimal bir kan şekeri kontrolü artık garanti edilemezse, insülin tedavisine geçiş yardımcı olabilir. Bu aynı zamanda hasta, sıklıkla hipoglisemiye düşerse veya genel sağlık durumu kötüleşirse de geçerlidir. Böbrek filtrasyon hızı dakikada 60 mililitrenin altındaysa (3. evre), kan şekeri düşürücü tabletler sadece sınırlı ölçüde ve böbrek fonksiyonunun yakından izlenmesiyle diyabet tedavisi için kullanılmalıdır. Dakikada 30 mililitrenin altında bir filtrasyon hızında şiddetli böbrek disfonksiyonu varsa, oral antidiyabetik ilaçlar artık uygulanamaz.
Böbrek hasarının 3. Aşamasında (orta fonksiyon kısıtlaması), hastalığın hızlı ilerlemesi veya diyabet dışında bir nedene işaret eden böbrek hasarlarında bir nefrolojik eş süpervizyonu gerçekleşmelidir.
Böbrekler, kronik böbrek yetmezliği oluşacak kadar hasar görmüşse, böbrek replasman tedavisi hayati derecede gereklidir. Böbrek replasman tedavisi, böbreklerin işleyişinin yerine geçmesi için kullanılan tıbbi prosedürleri içerir. En sık kullanılan, kan temizleme yöntemi olan diyalizdir. Organ nakli de yapılabilir. Tip 1 diyabetli kişilerde, mümkünse böbrek ve pankreastaki insülin üreten beta hücreleri birlikte nakledilirken, tip 2 diyabetli kişilerde genellikle sadece böbrek nakli yapılır.
Kan şekeri kontrolünün yanı sıra, tansiyon kontrolü de diyabetik böbrek hastalığının tedavisinde önemli bir rol oynar. Yüksek tansiyon, böbreklere daha fazla zarar verme ve kardiyovasküler hastalık gelişme riskini artırır. Bu nedenle yüksek tansiyon değerleri, ilaçla tedavi edilmelidir. ACE inhibitörleri ve Anjiyotensin II reseptör antagonistleri (AT1 blokerleri) burada özellikle uygundur.
Diyabetli kişilerde, 130/80 mmHg veya daha düşük, ancak 120/70 mmHg’nin altında olmayan tansiyon değerleri hedeflenmelidir. 65 yaş ve üstü, diyabetli ve tansiyonlu kişilere, 130 ila 140 mmHg (sistolik) büyük tansiyon değeri önerilir.
Böbrek hastalığının ilerlemesini önlemek için aşağıdaki terapötik önlemler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Gıdadaki protein içeriğinin, günde vücut ağırlığının kilogramı başına 0,8 grama düşürülmesi
Röntgen kontrast maddesinden kaçınma
İdrar yolu enfeksiyonlarını antibiyotiklerle tedavi etmek
Bazı ilaçların kullanımından kaçınmak (steroidal olmayan antiinflamatuar ilaçlar ve karışık analjezikler)
İlaç dozunun, kısıtlı böbrek fonksiyonuna uyarlanması
Gerektiğinde:
Sigarayı bırakma
Kilo verme
Yüksek kan lipidleri veya kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörlerinin varlığında ilaç tedavisi.
Bozulmuş böbrek fonksiyonu, özellikle göz ve kardiyovasküler hastalıklar olmak üzere diğer diyabetle ilgili hastalıkların gelişme riskini artırdığından, uygun kontroller de yılda en az bir kez yapılmalıdır.
Diyabet hastası insanlarda diyabetik nefropatiye yakalanma oranı yaklaşık yüzde 20 ile 40 arasındadır. Araştırmalara göre, Almanya’da tip 2 diyabetli 100 kişiden yaklaşık 42’si kısıtlı böbrek fonksiyonuna sahiptir. Diyabetik böbrek hastalığı böylece diyabetin en yaygın ikincil hastalıklarından biridir. Sanayileşmiş ülkelerde diyabet hastalığı kronik böbrek yetmezliği ve diyaliz zorunluluğunun ana nedenini teşkil eder.