Böbrek Sağlığı ve Hastalıkları
İdrar Yolu Enfeksiyonu
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yollarında ortaya çıkan çeşitli iltihabi durumların genel adıdır. Sıklıkla alt idrar yolları olarak karşımıza çıkar. Alt idrar yolu enfeksiyonlarında iltihabi durum, idrarın böbreklerden dışarıya taşındığı mesane ve üretra adı verilen idrar yolu kısmında görülür. Mesanede(idrar torbası) ortaya çıkan idrar yolu iltihabına sistit denilir.. Sistit alt idrar yollarında ortaya çıkan enfeksiyonun en sık nedenidir. Alt idrar yolu enfeksiyonları genellikle kolaylıkla tedavi edilmektedir.
Üst idrar yolları, böbrekler ve böbrekleri mesaneye bağlayan üreter adı verilen kanaldan oluşur. Bu kısımda meydana gelen enfeksiyonlar daha tehlikelidir. En sık olarak üreterlerin böbreklerle birleşme yeri olan renal pelviste görülür ve bu bölgenin iltihabı piyelit olarak adlandırılır. Piyelite ek olarak, böbreğin kendisi de iltihaplanırsa, o zaman piyelonefritten söz edilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonları Nelerdir?
Sistit Hastalığı
Sistit hastalığı genellikle alt idrar yolu bölgesinde meydana gelen bir enfeksiyon türüdür. Sistit hastalığı asıl olarak bağırsak florasından idrar yoluna gelen bakteriler sebebiyle meydana gelir. Sistit genellikle hafif geçen bir hastalık olsa da kimi zaman ağrılı şekilde ilerleyebilir. Bunun yanında, eğer sistit hastalığının tedavisi ertelenirse mesane kısmında başlayan enfeksiyon üst idrar yollarına doğru ilerleyip böbreklere ulaşabilir ve böylelikle çok daha ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir.
Dolayısıyla sistit, geciktirilmeden tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık görülmektedir.
Sistit hastalığının belirtileri:
- İdrar esnasında yanma hissi
- Sık sık idrara çıkmak
- Kasıklarda ağrı hissi
- İdrarın renginin koyulaşması ve kanlı idrar
- İdrar yaparken ortaya ağır koku çıkması
- Yukarıdaki belirtilere eşlik eden karın ağrısı veya mide bulantısı
Sistit hastalığının tedavisi için genellikle antibiyotikler kullanılmaktadır. Antibiyotiklere ek olarak parasetamol ve ibuprofen içerikli ateş önleyici etkisi bulunan ağrı kesiciler de kullanılabilmektedir. Hasta rastgele bir antibiyotik kullanmamalı, antibiyotik şeçimini doktor yapmalıdır. Zira bu durum daha farklı enfeksiyonlara yol açabilir ve bakterilerin antibiyotiğe karşı direnç geliştirmesine sebebiyet verebilir.
Üretrit
Üretrit, mesaneyi dışarıya bağlayan tüp olan üretranın iltihaplandığı duruma verilen isimdir. Bu hastalık çoğunlukla cinsel yollarla bulaşmaktadır. Üretrit, idrar yolu enfeksiyonundan daha çok bir idrar yolu iltihabıdır. Kadınlarda daha sık görülen üretrit, genellikle derinin içinden üretra bölgesine giren bakterilerin oluşturduğu enfeksiyon sayesinde ortaya çıkar.
Üretrit hastalığının tedavisi edilebilmesi için hastanın antibiyotik kullanması gerekmektedir. Hastalığa sebep olan organizma tam olarak belli olmadığından ve hastalığın birçok farklı sebebi olabileceğinden, kimi durumlarda birden fazla antibiyotik de doktor tarafından reçete edilebilir.
Piyelonefrit
Piyelonefrit (böbrek iltihabı), üst idrar yolu iltihabı türü olarak bilinmektedir. Pyelonefrite sahip olan hastalarda idrar esnasında yanma ve ağrı hissi yaygın olarak görülür. Bu belirtilere ateş, titreme, mide bulantısı, bel ağrısı ve ileri durumlarda kusma eşlik edebilir.
Her yaş ve cinsiyet grubundan insanda görülebilir. Ancak kadınlarda, vezikoüreteral reflü gibi idrar kesesiyle ilgili rahatsızlığı bulunan kişilerde, prostat sorunu olan, prostat problemi olan kişilerde, idrar sondası kullanan kişilerde ve böbrek yetmezliği gibi ileri derece böbrek problemleri olan hastalarda daha sık görülür.
Hamilelikte İdrar Yolu Enfeksiyonu
Hamile olan kişilerde idrar yolu tıkanıklığı oluşumu gözlenebilir. Bu durum en sık karnın iyice şiştiği 5 ve 7. aylar arasında görülür. Hamilelik ilerledikçe uterus büyür. Ve büyüyen uterus mesaneye baskı yapar. Böylelikle kişide enfeksiyon riski artar. Gebelik esnasında meydana gelen idrar yolu enfeksiyonları dikkate alınmalı ve tedavisi aksatılmamalıdır. Zira tedavi edilmediği durumlarda nadir de olsa erken doğuma sebep olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu neden olur?
Kişiye idrar yolu enfeksiyonu tanısını koymak için idrar tahlili yaptırılır. Yapılan bu test sonucunda idrarda enfeksiyon belirtisi olabilecek organizmalar, kan parçacıkları ve bakteri olup olmadığı incelenir. Kültür tahlili sayesinde de enfeksiyona sebep olan bakterinin türü ve dolayısıyla tedavide kullanılacak antibiyotik belirlenir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonları birçok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilen rahatsızlıklardır. Dolayısıyla bu enfeksiyonlardan korunmak için net bir çözüm yolu yoktur. Ancak idrar yolu enfeksiyonuna yakalanma riskini azaltmak için alınabilecek çeşitli önlemler mevcuttur. Bu önlemler şu şekilde sıralanabilir:
- Bol miktarda sıvı ve su tüketmek.
- Tuvalet sonrası temizliğini uygun şekilde yapmak.
- Pamuklu ve rahat iç çamaşırları giymek.
- Kadınlarda kullanılan pedleri düzenli olarak değiştirmek.
- Cinsel ilişkiye girildikten sonra idrar yapmak ve genital bölgeleri temizlemek.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanı Yöntemleri
Antibiyotikler genellikle idrar yolu enfeksiyonları için ilk basamak olarak kullanılan tedavilerdir. Hangi ilaçların reçete edileceği ve ne kadar süreyle kullanılacağı sağlık durumunuza ve idrarınızda bulunan bakteri türüne göre hekiminiz tarafından belirlenecektir.
Bunun dışında, su tüketimini arttırmanız da tedavinizin bir parçası olarak hekiminiz tarafından tavsiye edilebilir. İdrar yolu enfeksiyonu geçirme riskini azaltmak için alınabilecek önlemler aşağıdaki gibidir:
- Bol miktarda su tüketmek
- İdrar tutmaktan kaçınmak
- Tuvalet sonrası temizliği önden arkaya doğru yapmak
- Cinsel ilişkiden önce ve sonra genital bölgeyi temizlemek
- Cinsel ilişki sonrasında idrar yapmak
- Genital bölge temizliğinde sabun kullanımından kaçınmak
- Hijyenik pedleri sık değiştirmek
- Pamuklu iç çamaşırı giymek ve sıkı, oturan kıyafetlerden kaçınmak.